eş baskınlık ne demek?

Eş baskınlık, genetik'te bir bireyde bir özellik için iki farklı alel bulunduğunda ve bu alellerin her ikisinin de fenotipte eşit derecede ifade edildiği durumu ifade eder. Başka bir deyişle, ne bir alel diğerine baskındır ne de resesiftir; her ikisinin etkisi de gözlemlenebilir.

Özellikleri:

• Her iki alelin etkisi de fenotipte ayrı ayrı ve belirgin bir şekilde görülür.
• Bir alelin etkisi diğerini maskelemez veya engellemez.
• Çoğunlukla heterozigot bireylerde görülür.
• İntermediyet (ara) fenotiplerinden farklıdır; eş baskınlıkta her iki özellik de ayrı ayrı gözlemlenirken, intermediyet fenotiplerde özelliklerin karışımı görülür.

Örnekler:

• AB kan grubu: İnsanlarda AB kan grubunda, A aleli ve B aleli eş baskındır. Bir bireyde hem A hem de B aleli bulunuyorsa, bireyin kan hücrelerinde hem A antijenleri hem de B antijenleri bulunur.
• Benekli hayvanlar: Bazı hayvan türlerinde, örneğin bazı tavuk türlerinde, tüylerin rengi eş baskınlık gösterebilir. Örneğin, siyah tüy aleli ve beyaz tüy aleli eş baskınsa, heterozigot bireylerde hem siyah hem de beyaz tüyler bir arada bulunur ve benekli bir görünüm ortaya çıkar.

Eş baskınlık, genetik çeşitliliğin ve fenotipik farklılıkların oluşumunda önemli bir rol oynar.